Θέρμο :"Μπόύργκα" σε μνημεία...για τις ανασκαφές και την χρηματοδότησή τους

Στην Αιτωλία και σε όλη τουλάχιστον την Δυτική Ελλάδα, ο Θέρμος είναι η κορυφαία ιστορική παρουσία από τη Μεσοελλαδική έως την ύστερη  Ελληνιστική Εποχή (2000- 30 π.Χ.)  Στο αξιόλογο βιβλίο του «Το Ιερό του Θέρμου στην Αιτωλία» ο επίσης αξιόλογος ομότιμος καθ. Ι. Παπαποστόλου, υπεύθυνος της ανασκαφής στο Θέρμο, σημειώνει: Η ανασκαφή του Θέρμου δεν υπήκουσε έως τώρα στον συρμό του δημόσιου εντυπωσιασμού, που ακολουθεί συχνά η σύγχρονη αρχαιολογική και μάλιστα η ανασκαφική δραστηριότης. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Θέρμος δεν προκαλεί ενδιαφέρον για χρηματοδότηση της ανασκαφής…. δεν έχουν βρεθεί μνημειώδη αγάλματα και θέατρο…..».
 
  Θα συμφωνήσουμε. 

     Από την ανασκαφή του 1897 έως το 1931, των δύο κορυφαίων αρχαιολόγων Γεωργίου Σωτηριάδη και Κων. Ρωμαίου, ήρθαν στο φως εντυπωσιακότατα μνημεία. Έκτοτε τίποτε το εντυπωσιακό, από την πενιχρά ανασκαφή, ώστε να προκαλέσει το ενδιαφέρον για τη χρηματοδότησή της. Την τελευταία 10ετία ελάχιστα χρήματα κατόρθωσε να εξασφαλίσει από χορηγό ο υπεύθυνος της ανασκαφής και χωρίς καμία υλική τουλάχιστον στήριξη από την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, για λογαριασμό της οποίας ενεργεί την ανασκαφή ο καθ. Ι. Παπαποστόλου.
     Το 2016 η Εταιρεία Φίλων του Μουσείου & του Αρχ/κού Χώρου Θέρμου, για να μην χαθεί η ανασκαφική χρονιά, χρηματοδοτήσαμε και οργανώσαμε την τελευταία στιγμή την ανασκαφή με 7.000 €.
     Η ανασκαφή θα συνεχισθεί και εφέτος με 17.000 €, μέχρι στιγμής, από  χορηγίες που εξασφάλισε τόσο ο Δήμαρχος προσωπικά, όσο και η Εταιρεία Φίλων Μουσείου & Αρχαιολογικού Χώρου Θέρμου.
     Έως τώρα έχουν χαθεί πολλές ευκαιρίες τόσο από Κοινοτικά Προγράμματα, κυρίως για αποκαταστάσεις και κάποια αναστηλωτικά, όσο και από ιδρύματα, λόγω έλλειψης μελετών, αλλά και προβολής και διαφήμισης της μεγάλης αρχαιολογικής και ιστορικής αξίας του αρχαίου Θέρμου και της Αιτωλικής Συμπολιτείας.
     Γνωρίζω και θαυμάζω, όπως και όλοι οι Έλληνες, το ανασκαφικό και αναστηλωτικό επίτευγμα του καθ. Πέτρου Θέμελη στην αρχαία Μεσσήνη.
   Στο Θέρμο, τα δύο εντυπωσιακά και μεγαλοπρεπή κλιμακοστάσια, τα πολλά υποσχόμενα αυτά μνημεία, που η ανασκαφή έφερε στο φως, όχι μόνο δεν προβάλλονται, αλλά αντίθετα  για 3η συνεχόμενη χρονιά, πεισματικά είναι καλυμμένα ώστε να θαυμάζουν τα μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς μόνο τα ….. ποντίκια και τα σκαθάρια και όχι οι πολίτες του Θέρμου, οι επισκέπτες και οι πολίτες όλου του κόσμου, στους οποίους αυτά ανήκουν και οι οποίοι χρηματοδοτούν την ανασκαφή.
      Δικαιολογημένες οι έντονες διαμαρτυρίες τους, τις οποίες οι Φίλοι του Μουσείου και του αρχαιολογικού χώρου, συχνά δεχόμαστε.
     Κάποιοι αρχαιολόγοι, παλιάς νοοτροπίας, ισχυρίζονται ότι τα μνημεία που έρχονται στο φως από την ανασκαφή πρέπει να είναι καλυμμένα (για το …κακό μάτι;) έως ότου ολοκληρωθεί η ανασκαφή ή και η δημοσίευσή τους. Στηρίζονται στην ύπαρξη κάποιας εγκυκλίου η οποία είναι και ξεπερασμένη και λαθεμένη. Ας την αλλάξουν! Ευτυχώς την άποψη αυτή δεν την συμμερίζονται και δεν την εφαρμόζουν αρχαιολόγοι με σύγχρονη αντίληψη και νοοτροπία. Την εποχή του διαδικτύου όλοι ξέρουν τι σημαίνει η άμεση πληροφόρηση. Και ότι μια εικόνα, μια  φωτογραφία είναι χίλιες λέξεις.
     Η ανασκαφή των κλιμάκων στον αρχαίο Θέρμο, από τον κατά τα άλλα, αξιόλογο ομότιμο καθηγητή, υπεύθυνο αυτής, με τις 12 έως 15 ημέρες το χρόνο που πραγματοποιείται, δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί ούτε το … 5000 μ.Χ! για να μπορέσουμε να βλέπουμε τα μνημεία απαλλαγμένα από  τις τριτοκοσμικές λαμαρίνες.
   
 Τα μεγαλοπρεπή αυτά πέτρινα κλιμακοστάσια κινδυνεύουν με διάβρωση της θεμελίωσής τους, αφού τον χειμώνα και μόνον τον χειμώνα  καλύπτονται με λιμνάζοντα ύδατα, έως την 4η βαθμίδα.

Λύσεις αντιμετώπισης του προβλήματος υπάρχουν και υποδείχθηκαν. Χρειάζεται σοβαρή αντιμετώπιση και συνεννόηση!
     

Αντώνης Βασιλόπουλος, 

αρχιτέκτονας, πρώην στέλεχος του Υπουργείου Πολιτισμού

Ιούλιος 2018