STREET ART CITY:Η πρακτική επαναχρησιμοποίησης ενός βιομηχανικού χώρου

Γράφει ο Ανδρέας Σκαρτσάρης 

Μια κοινή τακτική για μια επιτυχημένη βιώσιμη ανάπτυξη, χρειάζεται συχνά ένα σχεδιασμό στρατηγικής για τον πολιτιστικό δημιουργικό τομέα.

Ο πολιτισμός, οι πόροι, η ιστορία, η γαστρονομία, η παράδοση, η φυσική ομορφιά της περιοχής και πολλά άλλα  συνυπολογίζονται στη διαμόρφωση του τελικού σχεδιασμού, με στόχο τη δημιουργία μιας ευνοϊκής φήμης, υπεραξίας και βιώσιμης ανάπτυξης. Μέσω μιας συντονισμένης επικοινωνιακής στρατηγικής και της αξιοποίησης της ιδιαίτερης ταυτότητας του τόπου, δίνεται ένα κίνητρο ανάπτυξης, με τους εξής στόχους:

-να αποτελεί έναν κινητήριο μοχλό ανάπτυξης

-να ευνοεί την αύξηση τουριστικής ζήτησης

-να δημιουργούνται ευκαιρίες και να βελτιώνεται το περιβάλλον για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην περιοχή.

-να προσελκύει νέες επενδύσεις, νέους κατοίκους, νέους επιχειρηματίες, επισκέπτες κ.ά.

-να επιμηκύνει την τουριστική περίοδο, με σκοπό να αναδειχθούν οι 4 εποχές του χρόνου.

-να αναδεικνύονται και να προβάλλονται ως πόλοι έλξης μνημειακά σύνολα και άλλα σημαντικά πολιτιστικά σημεία ενδιαφέροντος, η νεότερη κληρονομιά και άλλα.

Ένας σωστός σχεδιασμός ξεκινάει από τον προσδιορισμό του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος· κατά συνέπεια, η προσέλκυση πόρων αποτελεί ευκαιρία του εξωτερικού περιβάλλοντος. Αντίθετα, η αξιολόγηση του εσωτερικού περιβάλλοντος κρίνεται σκόπιμη για τη χάραξη στρατηγικού σχεδιασμού, ενώ στην πορεία η αύξηση των πόρων προκύπτει βάσει αναγκών επένδυσης και σχεδιασμού.

Η πολιτιστική κληρονομιά και το φυσικό περιβάλλον αναδεικνύονται μέσω της προβολής σε υπερτοπικές δράσεις,με  διοργανώσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, Τουρισμού, Ανάπτυξης και της Περιφέρειας.

Η αξιοποίηση του παραλίμνιου περιβάλλοντος.Η περιοχή ,χαρακτηρίζεται κυρίως ως προορισμός κοντινών αποδράσεων αλλά μπορούν να  δραστηριοποιηθούν αθλητικοί σύλλογοι ιστιοπλοΐας, καταδύσεων και θαλάσσιων σπορ. Επίσης  πραγματοποιούνται αθλητικές  εκδηλώσεις  που μπορούν να προσελκύσουν επισκέπτες από άλλες περιοχές.

Άλλο ένα προνόμιο της περιοχής  είναι τα ιαματικά λουτρά, για τα οποία μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει δημοσιευμένη ολοκληρωμένη μελέτη για την πραγματική τους αξία, θεραπευτική και οικολογική.

Θεματικές εκδηλώσεις με σκοπό την προσέλκυση επισκεπτών θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν και με την συνεργασία αθλητικών και πολιτιστικών σωματείων και με ομάδες πολιτών.

Ο σχεδιασμός μπορεί να συμβάλει στην εκπόνηση ενός πολιτιστικού σχεδίου περιφερειακής κλίμακας, στο πλαίσιο ενός οργανωμένου πολιτιστικού σχεδιασμού που θα δημιουργεί πολιτιστικές διαδρομές και θα ενσωματώνει νέες, πράσινες, πρακτικές, θα εμπλουτίζει το τουριστικό προϊόν με εισροές και διαλειτουργικότητες από τις δημιουργικές βιομηχανίες και θα αναδείξει, έτσι, ελκυστικές περιοχές διαβίωσης για μόνιμη εγκατάσταση, ενώ παράλληλα θα προσελκύσει επενδύσεις και τουρισμό

Η αστικοποίηση των τελευταίων δεκαετιών σε όλο τον κόσμο -και στην πόλη μας- οδήγησε σε πολλαπλές κοινωνικές μορφές. Η απάντηση σε αυτήν την παγκοσμιοποίηση έρχεται ως μια βασική έννοια της «κοινωνικής ποικιλομορφίας» της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς, με τις κοινωνίες να αναδεικνύουν αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ξεχωριστής ταυτότητας. Παράλληλα, επιδιώκεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η υπεράσπιση του πολιτισμού και της γης.

Η πρακτική της επαναχρησιμοποίησης ενός βιομηχανικού χώρου

Υπάρχουν και στον Ελλαδικό χώρο πολλά παραδείγματα επαναχρησιμοποίησης ενός βιομηχανικού χώρου

Χαρακτηριστικά αναφέρεται το παράδειγμα της εγκατάστασης της παλαιάς κλωστοϋφαντουργίας , όπου μεταφέρθηκε το 1992 η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, ένας βιομηχανικός χώρος που αξιοποιήθηκε χάρη στις τεχνικές προδιαγραφές του κτιρίου για τα εργαστήρια της σχολής αλλά και για τον εκθεσιακό χώρο «Αίθουσα Κεσσανλής». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί και το παλαιό εργοστάσιο FIX, όπου πλέον εδρεύει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης . Η DOCUMENTA14, μία από τις μεγαλύτερες εκθέσεις σύγχρονης τέχνης πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, με τους διοργανωτές να κάνουν λόγο για «αναξιοποίητους χώρους» στην Αθήνα, συμπεριλαμβανομένου και του FIX . Άλλη μια παρεμφερής λογική εφαρμόστηκε στο festival ADD, με τη χρήση του χώρου του Ελληνικού ως χώρο για συναυλίες και Big Events.

Συνοψίζοντας στο ίδιο θέμα ως προς την ανάχρηση παλαιών βιομηχανικών εγκαταστάσεων, και παραμένοντας στα όρια της Ελλάδας, αναφέρουμε την πρόσφατη ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης και ανακαίνισης του πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου – Βιβλιοθήκη και Τυπογραφείο της Βουλής, από τον Οργανισμό ΝΕΟΝ. Πρόκεται για μια σημαντική συνεργασία, που διασυνδέει το ελληνικό καλλιτεχνικό γίγνεσθαι και συγκεκριμένα την υψηλή τέχνη, με την παγκόσμια καλλιτεχνική δραστηριότητα.

Από την επαναχρησιμοποίηση μιας παλαιάς εγκατάστασης, προκύπτουν τα εξής οφέλη:

-Προβολή της μοναδικής και ιδιαίτερης ταυτότητας της περιοχής

-Προώθηση του τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς με στόχο την οικονομική του βιωσιμότητα και μετατροπή του σε μοχλό ανάπτυξης της πόλης.

Όσον αφορά τον κοινωνικό τομέα και την ποιότητα ζωής μερικά από τα οφέλη του είναι:

-η υποστήριξη εναλλακτικών δραστηριοτήτων, η εξοικείωση της νεότερης γενειάς και ενσωμάτωση στο τοπικό γίγνεσθαι  νέων κατοίκων με στόχο την κοινωνική ενσωμάτωση μέσω υλοποίησης δραστηριοτήτων.

-η υποστήριξη των τοπικών παραγωγών με έμμεση διαφήμιση των τοπικών προιόντων .

-προσέλκυση επισκεπτών και τουριστών από τις σχετικές τοπικές δραστηριότητες.

Το να αναπλαστεί ένας τέτοιος  χώρος  είναι ένα μεγαλόπνοο σχέδιο που απαιτεί εξειδικευμένο σχεδιασμό και επικοινωνία στα μέρη που εμπλέκονται στο σχεδιασμό ώστε να αποσαφηνιστούν οι βασικοί στόχοι και τα επιμέρους συμφέροντα

Αποτελεί, ένα έργο με αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες και με πολλά στάδια υλοποίησης. Επιπλέον, οι ενέργειες για την αξιοποίηση ενός τέτοιου χώρου  αποτελούν τμήμα ενός γενικότερου πολεοδομικού σχεδιασμού, ενώ θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι  οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις θα είναι μεγάλες.

Είναι βασικό, τα ενδιαφερόμενα μέρη και όσοι δύνανται να είναι «χρήστες» του χώρου στο μέλλον, να εμπλακούν στη διαδικασία του σχεδιασμού ώστε να επιτευχθεί η σύνδεση με τους τοπικούς παράγοντες, σε μία διαδικασία από κάτω προς τα πάνω που θα επιτρέπει στα ενδιαφερόμενα μέρη μέσω της εμπλοκής τους στα στάδια ανάπτυξης του έργου, να αποκομίσουν γνώσεις αλλά και να βελτιώσουν την προοπτική των γενικών στόχων. Ως αποτέλεσμα, η διαμοιρασμένη πληροφορία, οι αντιλήψεις, η ανάγκη, το όραμα, η εσωτερική και εξωτερική γνώση, γίνονται μέρη του έργου και στοιχεία που θα καθοδηγήσουν τον σχεδιασμό σε ένα αποτέλεσμα που αντικατοπτρίζει τις πραγματικές προσδοκίες των ενδιαφερόμενων μερών. Αυτή η συμμετοχική διαδικασία ως μεθοδολογία συμβάλει στο να δημιουργηθεί μια αίσθηση κοινών στόχων στα εμπλεκόμενα μέρη και παράγοντες.

 STREET ART CITY

Αντί επιλόγου μία ιστορία .

Η ιστορία του STREET ART CITY 

Ήταν το 2015 που η Sylvie και ο Gilles Iniesta ανακάλυψαν αυτό το εγκαταλελειμμένο κέντρο και είχαν τη λαμπρή ιδέα να το μετατρέψουν σε ένα μοναδικό μέρος που προορίζεται για αστικούς καλλιτέχνες. Τα αιτήματα ήρθαν και το έργο βρήκε απίστευτο ενθουσιασμό. Καλλιτέχνες έρχονται από όλο τον κόσμο σε αυτό το γιγάντιο εργαστήριο, θα μείνουν ακόμη και εκεί για να εξασκήσουν την τέχνη τους και ο τεράστιος χώρος στη συνέχεια θα στολιστεί με εξαιρετικά χρώματα και τοιχογραφίες. Κάθε χρόνο από τα εγκαίνια του, νέοι καλλιτέχνες έρχονται για να επιδείξουν το ταλέντο τους και να καλύψουν τους τοίχους με τις δημιουργίες τους

 *πηγές  Ευδοκία Μεθενίτη, citybranding.gr ,streeartcities.com